Kinderlijk moralisme
Hoewel er geen algemeen aanvaarde maatstaven voor een volwassen houding zijn, zie ik wel een paar kenmerken die ertoe doen. Ten eerste dat je fantasie en werkelijkheid niet met elkaar verwart. Ten tweede dat je in staat bent om onderscheid te maken tussen hoofd- en bijzaken. Ten derde dat je eventuele grieven op een verstandige manier onder de aandacht brengt. Afgemeten aan deze kenmerken geeft het debat over Zwarte Piet van een nogal onvolwassen houding blijk.
Rumoer rond Zwarte Piet *
Neem het onderscheid tussen werkelijkheid en fantasie. Het Sinterklaasgebeuren is van A tot Z een verzonnen aangelegenheid. Alle Nederlanders weten dat we met Sinterklaas en Zwarte Piet een toneelstuk opvoeren. Sterker nog: alle volwassenen spelen het spel van harte mee tot aan de burgemeester toe die met een doodernstig gezicht bij de intocht aan het gezelschap vraagt of de reis uit Spanje wel naar wens verlopen is. Een paar weken lang zijn ouders, leerkrachten, middenstanders en media bezig om te doen alsof - en dat in een samenleving die in menig opzicht door het Calvinisme is bepaald. Je moet wel blind zijn om niet te zien dat het om een schijnvertoning gaat, inclusief de parafernalia waarmee het legertje Zwarte Pieten is uitgedost. Maar opgewonden activisten nemen het spel zo ernstig dat ze het als een vorm van racisme zien.
Dan het onderscheid tussen hoofd- en bijzaken. Je kunt van alles vinden over het gedoe rond Sinterklaas en Zwarte Piet, maar volgens mij kampen we in Nederland met problemen die vele malen groter zijn. Ik doel op de vormen van discriminatie die op de arbeidsmarkt nog altijd aan de orde zijn. Het heeft lang geduurd voordat wij in Nederland - tevreden als we waren met onze traditie van tolerantie en openheid - konden toegeven dat er ook ons land sprake is van discriminatie en uitsluiting. Wie zich afvraagt hoe ernstig het verschijnsel is kan in rapporten van de WRR en het SCP zijn hart ophalen. En dat is niet alleen een groot moreel en maatschappelijk probleem, het is ook een politieke tijdbom. Vele goed opgeleide allochtone jongeren krijgen daardoor immers het gevoel dat ze er ondanks alles toch niet bij horen. Dat vraagstuk scherp aan de kaak stellen en er ook iets aan doen, lijkt mij een hoogst urgente opgave. Maar opgewonden activisten richten zich liever op het verstoren van een kinderfeest.
En dan de vraag hoe je eventuele grieven op een verstandige manier onder de aandacht brengt. Stel dat je van mening bent dat Nederland inderdaad racistisch is,
Bijschrift Hoofdbeeld.
Uitsnede, ‘Spiritueel leider Ramon Mak-Nack bereidt zich voor op een wintiritueel om een vloek weg te nemen.’ Foto: Ranu Abhelakh, NRC 12 augustus 2015: 11.