Schrikbeeld: NEE, of toch JA?
De orgaandonatie stagneert. Er blijft een structureel tekort aan levensreddende organen. Overheid en gezondheidsorganisaties investeren veel in werving: misverstanden wegnemen, goede voorlichting over procedures, ruimte voor persoonlijke verhalen, lespakketten. De focus op een individuele, rationele, altruïstische, maar anonieme beslissing heeft prioriteit. Glimlachend zeggen we JA, maar doen we veelal NEE en wijken schrikbeelden uit naar de fictie. Wat zegt die maatschappelijke verbeelding over orgaandonatie als moderne gift?
Orgaantransplantatie in de fictie doorleefd
Heidi de Mare , Frans J. Meijman en Suzanne Nieuwenhuis
Bij meer dan de helft van de Nederlanders is de keuze voor orgaandonatie niet bekend. De Nederlandse Transplantatie Stichting tracht orgaandonatie via voorlichting te bevorderen. Nadenken óver orgaandonatie blijkt een voorspeller van bereidheid tot orgaandonatie. Fictie kan daarbij behulpzaam zijn. Fictie biedt een resonantiekast om existentiële kanten van orgaandonatie te doorgronden waaraan de medisch-academische wereld voorbij gaat. In een verkennend onderzoek zijn thema’s in films en tv-series geïnventariseerd, alsmede dieper gelegen morele en emotionele dimensies die in het proces van geven-en-krijgen van orgaandonatie een rol spelen. Orgaandonatie blijkt een grote rol te spelen in het geestelijk leven, waarbij niet alleen rationele argumenten er toe doen, maar ook het gevoelsleven volop present is. De audiovisuele vormgeving van de fictie maakt dat expliciet. Fictie over orgaandonatie onderstreept het bestaan van gedeelde belevingswerelden én dat we dat publieke weten op zijn waarden moeten schatten. Inzicht in deze maatschappelijke verbeelding kan het stilzwijgen over orgaandonatie in de publieke sfeer doorbreken en het individu ontlasten.
