Schrikbarend
Vorig jaar verschenen er twee bundels gewijd aan schrikbeelden, één over beelden van de Apocalyps en één over beelden van criminaliteit. Misschien niet verwonderlijk in een tijd als de onze waarin we omgeven zijn door vele beelden die angst en vrees oproepen.
Over gemak en ongemak van Kunst als bron in Religie en Criminologie
Kunst als academisch panacee
Uit een bijzonder informatieve bijdrage van Bob de Graaff in Apocalyps in kunst komt naar voren dat gewelddadige eindtijdverwachtingen niet zijn voorbehouden aan IS, maar ook tekenend zijn voor moderne christelijke milities, vooral in de VS. Ook een bijdrage van Marcel Poorthuis in deze bundel verdiept ons inzicht in hoe religies daarmee omgaan: aan de hand van de Joodse Talmoed licht hij toe, hoe het apocalyptische denken een discontinue tijdsopvatting hanteert die fundamenteel verschilt van het hoopvolle vooruitgangsgeloof dat we als moderne mens gewend zijn: alleen door volledige realisering van het Kwaad kan het Goede worden geboren. En Willem de Haan laat in de bundel ‘De kunst van het verbeelden’ zien, aan de hand van het begrip ‘kleptomanie’, hoe zeer opvattingen over crimineel gedrag en de schrik die ze aanjagen, cultureel en vooral historisch zijn ingekleurd, en kennis van dergelijke begripsgeschiedenissen dus uiterst relevant is voor de criminologie.
Meer nog dan een bundel over schrikbeelden, gaat het over schrikbeelden. Het zijn exempla van uitgaven die, zo lijkt het, steeds vaker verschijnen: vertegenwoordigers afkomstig uit allerlei academische disciplines hebben kunst en beeld in ruime zin ontdekt als een interessant fenomeen dat, naast teksten, licht kan werpen op heikele kwesties in het eigen vakgebied. Apocalyps in kunst (hierna AK) bestaat voornamelijk uit bijdragen vanuit theologie, religiewetenschap, godsdienstfilosofie en levensbeschouwing en is geïnitieerd door Figura divina, een hoogleraren collectief geïnteresseerd in de betrekkingen tussen Kunst en Religie. Het themanummer ‘De kunst van het verbeelden’ (hierna KV) van het Tijdschrift over Cultuur & Criminaliteit is gewijd aan de verschillende manieren waarop Kunst in de criminologie een rol kan spelen. Naast een enkele bespreking van 20-eeuwse fenomenen als film, game, muziek, literatuur (AK) en graffiti (KV) gaat de meeste aandacht in beide publicaties uit naar werken uit de kunstgeschiedenis.
